STATEMENT KURATORA

Rozmawiałem niedawno z kolegą, który nie zajmuje się fotografią, na temat oceny różnych sposobów funkcjonowania fotografii. Zastanawialiśmy się, jakie możliwości mają fotografowie, jeżeli chcą w sposób dokładny i prawdziwy opowiadać o świecie. W pamięci utkwiło mi pewne zdanie z tej rozmowy: „Fotografia zawsze pozostaje na zewnątrz i spogląda na to, co wewnątrz”. Stwierdzenie to dotyczyło miejsca fotografii w kulturze i sztuce, ale moim zdaniem porusza ono również najważniejszą kwestię dotyczącą fotografów – wskazuje na ich autorytatywną pozycję w świecie. Często praca fotograficzna powstaje w sposób spontaniczny, natychmiastowy i ma zewnętrzną genezę, a jej produkcja odbywa się przy użyciu zestawu skomplikowanych i tajemniczych maszyn. Niezależnie od niuansów wynikających ze stosowanej praktyki lub z rodzaju uprawianej fotografii aparat i obraz fotograficzny dają nieodparte wrażenie badania świata, a nie wejścia w liryczny dialog, jak w przypadku wielu innych dziedzin sztuki. Osoba zajmująca się fotografią jest mocno osadzona w roli obserwatora, który z zewnątrz spogląda na to, co pozostaje wewnątrz. Nawet jeżeli fotograf jest integralnym lub centralnym elementem zdarzeń, aparat oddziela go od otoczenia. To za sprawą serii zarządzanych przez maszynę, a równocześnie angażujących intelekt procesów fotografia sytuuje się na żyznym obszarze między rzeczywistością a fikcją, nigdy tak naprawdę nie należąc do żadnej z tych kategorii, z żadnej nie będąc też wykluczoną. Na wystawach prezentowanych podczas Miesiąca Fotografii w Krakowie fotograficzny dokument jest kwestionowany, a złożone konstrukty mogą nabierać wiarygodności; nic nie jest prawdą i nic nie jest fałszem – wszystko może być prawdziwą fikcją zwodniczego faktu.

Gordon MacDonald – kurator, pisarz, artysta i wydawca działający w Brighton, w Anglii. Jest założycielem i redaktorem brytyjskiego magazynu „Photoworks”, współzałożycielem i prezesem zarządu platformy Brighton Photo Fringe (2003–2014), a także założycielem i dyrektorem wydawnictwa GOST Books (Londyn, Wielka Brytania) do 2016 roku. Stanowi również połowę kreatywnego duetu MacDonaldStrand, który współtworzy z Clare Strand.

Tytuł festiwalu opisuje również złożone relacje zachodzące podczas wykonywania, produkcji i wystawiania prac, a także miejsce, które podczas tego wydarzenia zajmuję ja sam jako kurator. Na potrzeby festiwalu postanowiłem zbadać charakter związków między fotografią a światem, nie definiując przy tym tematu głównego. Moim zdaniem kuratorom zbyt często pozostawia się zupełnie wolną rękę, co sprawia, że wtłaczają oni prezentowane prace we własne ramy koncepcyjne, zmieniając ich pierwotny kontekst. W ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie oryginalne prace artystów pozostają – na tyle, na ile to możliwe w zestawieniu z innymi pracami – wierne pierwotnemu zamierzeniu. Tak naprawdę odpowiedzią na wszelkie pytania dotyczące wszystkich prac fotograficznych pokazywanych podczas tego festiwalu i wszystkich jego wystaw jest poziom zaufania, empatii i wspólnych wartości, jakie odbiorca współdzieli, albo nie, z artystą, a także idee, które ich zajmują.

Prezentując serię wystaw składających się na Zewnątrz wewnątrz, wychodzę z założenia, że wszystko jest prawdziwe, a zarazem takie nie jest, oraz że fotografie każdego rodzaju mogą być jednocześnie fikcją i twardymi dowodami. Prace obejmują zarówno podawany w wątpliwość dokument, jak i uwiarygodnianą fikcję oraz wszystko to, co znajduje się pomiędzy. Moim zamiarem jest zachęcenie widzów do zastanowienia się, czy prawda fotograficzna jest niezbędna do przekazywania ważnych komunikatów. Mam nadzieję, że poruszana tematyka oraz mniej lub bardziej dyskretne związki między pracami należącymi do poszczególnych wystaw skłonią oglądających do niezależnego myślenia i podjęcia dyskusji.

 

WYSTAWY: